Daj się ponieść metaforom

Gdyby nasz mózg stale poszukiwał nowych idei i rozwiązywał nasze problemy w innowacyjny sposób, nasza cywilizacja byłaby lata świetlne dalej, niż jest teraz. Ale z drugiej strony nie bylibyśmy w stanie udźwignąć tego energetycznie! Dlatego do kreatywnego myślenia musimy nasz umysł… motywować.

Sprawdzonym sposobem na kreatywne myślenie jest synektyka. To metoda polegająca na łączeniu na pozór niepowiązanych ze sobą elementów, które w nowych formacjach mogą spełniać użyteczne funkcje. Jej celem jest osiągnięcie kontroli nad nieświadomymi procesami twórczymi, a wykorzystuje do tego myślenie metaforyczne.

Wykorzystanie synektyki wymaga pracy zespołowej i umiejętności odseparowania się od utartych reguł na rzecz pozornie niemożliwych porównań i rozwiązań. Krótko mówiąc, synektyka opiera się na analogii. Dzięki analogiom możesz zrozumieć nowe, trudne treści, a co więcej uprościć je! Możesz z powodzeniem wykorzystywać tę metodę kreatywnego myślenia w poszukiwaniu innowacyjnych pomysłów, zbieraniu i analizowaniu informacji, czy nawet projektowaniu innowacyjnych rozwiązań dla swojej firmy. Ja wykorzystuję synektykę do prognozowania i wdrażania controllingu.

Przygotowałem dla Ciebie zestaw działań, jakie należy podjąć, wykorzystując synektykę do wprowadzenia innowacji w firmie:

🔸 Postaw problem;

🔸 Zdefiniuj i przeanalizuj problem, który zamierzasz rozwiązać;

🔸 Sformułuj problem tuż po jego analizie;

🔸 Teraz przejdź do pierwszej fazy synektyki i wykorzystaj analogie bezpośrednie, są nimi analogie fantastyczne, analogie osobowe, analogie symboliczne. Na tym etapie pamiętaj, że nie ogranicza Cię nic, prócz Twojej wyobraźni. Każdy pomysł jest na wagę złota;

🔸 Następnie przejdź do fazy drugiej, a więc analizy analogii, które stworzyłeś wraz z zespołem;

🔸 Po analizie powinno nastąpić tzw. wymuszenie rozwiązania, jednak z doświadczenia wiem, że innowacyjne rozwiązanie samo nasuwa się na usta po przejściu obydwu procesów;

🔸 W końcowej fazie, jak na dłoni widać nowe punkty widzenia.

Cały proces kreatywnego myślenia, pobudzanego synektyką, może okazać się innowacyjnym sposobem na stawianie czoła wyzwaniom, jakie napotyka każdy przedsiębiorca w rozwoju firmy.

Rysunek wyraża więcej, niż 1000 słów

Ostatnimi czasy wizualne notatki robią furorę na wszelkich konferencjach i branżowych wydarzeniach. Nie stało się tak bez powodu! Znacznie lepiej zapamiętujemy informacje, które zostały przedstawione w wizualny sposób.

Celem tworzenia map myśli jest przyspieszenie pracy i uzyskanie lepszego efektu zapamiętania. Co jest potrzebne, aby stworzyć mapę myśli (ang. mind map)? Przede wszystkim kartka i kolorowe mazaki. Mapę myśli można zbudować za pomocą rysunków i krótkich haseł. Powinna być przejrzysta, czytelna, kolorowa, zwracająca uwagę jedynie na najważniejsze rzeczy.

Tony Buzan – autor pomysłu mind maps – dzieli się kilkoma wskazówkami na to, w jaki sposób tworzyć mapy myśli, aby spełniały swoją rolę. Wypiszę poniżej kilka z nich, które warto wykorzystać w swojej codziennej pracy:

🔸 Na środku kartki narysuj obrazek związany z tematem. Wykorzystaj do tego minimum trzy różne kolory.

🔸 Używaj obrazów i symboli na całej mapie.

🔸 Najważniejsze słowa powinny być najsilniej oznaczone.

🔸 Linie, które prowadzą od głównego tematu lub innych kluczowych tematów powinny być takiej długości jak słowa.

🔸 Na jednej linii może się znajdować tylko jedno słowo, rysunek lub symbol.

🔸 Używaj różnych wielkości i stylów liter.

🔸 Używaj wielu różnych kolorów.

🔸 Daj się ponieść swojej wyobraźni – twórz nawet mapy najbardziej abstrakcyjne, absurdalne. Pamiętaj, że ogranicza Cię jedynie Twoja wyobraźnia.

🔸 Umieszczaj na mapie myśli nie tylko same fakty, ale także problemy, skojarzenia itp.

Mapy myśli, które wizualnie przedstawiają problem, rozwiązanie, czy usługę/ produkt to doskonały sposób na poprawę kreatywności. Pamiętaj, że nieszablonowane podejście wprowadza innowacje w firmie.

Odgrzejmy te kotlety, ale w lepszy sposób

Istniejące pomysły wcale nie muszą lądować w koszu, nawet jeśli zostały już wykorzystane lub wydają się być niesatysfakcjonujące. Lista Kontrolna Osborna polega na tworzeniu nowych rozwiązań na podstawie istniejących już pomysłów. Wystarczy, że wraz z całym zespołem na tapet weźmiecie konkretny pomysł i odpowiecie sobie na zestaw pytań. Oto pytania z Listy Kontrolnej Osborna:

🔸 JAK INACZEJ WYKORZYSTAĆ? | Zastanów się, czy istnieje inna możliwość wykorzystania Twojego produktu/ Twojej usługi? Czy pomysł, który miałeś możesz zastosować gdzie indziej?

🔸 JAK DOPASOWAĆ? | Co jest podobne do Twojego pomysłu? Czy istnieją jakieś analogie? Czym mógłbyś się zainspirować?

🔸 CO MOŻNA ZMIENIĆ? | Czy możesz zmienić znaczenie, kolor, ruch, wielkość, kształt, dźwięk, zapach itp.? A więc, czy możesz zmienić doznania, jakich dostarcza Twój produkt, Twoja usługa lub Twój pomysł?

🔸 JAK POWIĘKSZYĆ? | Czy da się to powiększyć? Czy swój pomysł możesz wyskalować? Coś dodać? Zwiększyć częstotliwość? Wzmocnić? Podwyższyć? Wydłużyć? Zwiększyć odstęp czasowy? Wartość? Różnorodność? Przesadzić? Pogrubić?

🔸 JAK PRZESTAWIĆ? | Czy możesz poprzestawiać części, fragmenty? Zmienić kolejność? Odwrócić przyczynę i działanie?

🔸 JAK ZASTĄPIĆ? | Co możesz wymienić w tym pomyśle? Czy ten proces możesz ukształtować inaczej? Czy istnieją inne pozycje? Być może istnieją inne, jeszcze niewykorzystane elementy?

🔸 JAK ZMNIEJSZYĆ? | Czy możesz zmniejszyć swój pomysł? Coś odjąć? Pogłębić? Skrócić lub skondensować? Zrobić cieńszym? Lżejszym? Jaśniejszym? Delikatniejszym? Można to rozdzielić? Wykorzystać w miniaturze?

🔸 JAK ODWRÓCIĆ? | Czy potrafisz stworzyć przeciwieństwo Twojego pomysłu? Jak wygląda jego lustrzane odbicie? Można zamienić role? Odwrócić ideę o 180 stopni?

🔸 JAK POKOMBINOWAĆ? | Czy Twój pomysł da się zintegrować z innymi pomysłami? Włączyć do pewnej całości? Być może rozłożyć na czynniki pierwsze?

🔸 JAK PRZEKSZTAŁCIĆ? | Czy możesz zmienić kształt swojego pomysłu? Czy da się go podziurawić? Zwinąć? Rozciągnąć? Utwardzić? Upłynnić? Zrobić przeźroczystym?

Jak widzisz innowacyjność wymaga kreatywnego myślenia. Nie wystarczy analitycznie spojrzeć na problem. Trzeba wyjść poza przyjęte schematy. Czasem o usługach warto pomyśleć, jak o produktach, zaś o produktach w taki sposób, jak myśli się o usługach.

Co ma piernik do wiatraka

Zamykanie się na utarte schematy to największy wróg kreatywnego myślenia. Innowacje w firmach nie powstają, dzięki kurczowemu trzymaniu się działań, które są znane wszystkim od lat. Dlatego kolejną metodą na stymulowanie kreatywności i innowacyjnego myślenia, jaką chcę Ci polecić jest bisocjacja.

Bisocjacja polega na nakładaniu na siebie dwóch perspektyw, które nie były wcześniej ze sobą łączone. W swojej idei przypomina synektykę, jednak nie opiera się tak mocno na analogii

Połączenie dwóch różnych perspektyw wzbogaca, rozwija, a także tworzy kombinacje nowych doświadczeń, przeżyć, wyobrażeń znanych idei, dostępnych informacji. Na czym polega metoda bisocjacji?

🔸 Określ pożądany stan rzeczy, który chcesz osiągnąć;

🔸 Odpowiedz na pytanie, czy to nad czym pracujesz było już z czymś łączone?

🔸 Odpowiedz na pytanie, czy obiekt, nad którym pracujesz można z czymś połączyć, aby uzyskać lepsze niż dotychczas rozwiązanie?

🔸 Zastanów się, co z tych nowych połączeń wynika? Jakie pomysły, rozwiązania i skojarzenia powstały w Twojej głowie?

Co dwie głowy to nie jedna

Jeśli myślenie kreatywne chcesz wykorzystać po to, by w szybkim czasie opracować wiele oryginalnych rozwiązań, to metoda burzy mózgów sprawdzi się idealnie. Każdy z nas, podchodząc do danego problemu, ma w głowie pewne przekonania, które niestety blokują nas przed stworzeniem optymalnego rozwiązania. Ale i z tym można sobie poradzić.

By przeprowadzić burzę mózgów stwórz zespół, składający się z minimum 4 osób. Grupa nie powinna być jednak większa, niż 8 osób. Pamiętaj, aby wskazać moderatora spotkania, który będzie organizował pracę, ale także stał na straży zasad panujących w grupie. Zasady panujące podczas burzy mózgów powinni wyznaczyć sami uczestnicy, jednak istnieją też pewne odgórne wskazówki, których należy się trzymać, aby spotkanie spełniło swój cel. Oto one:

🔸 Brak krytyki (dyskusja i ocena następują po przedstawieniu wszystkich propozycji);

🔸 Otwarte podejście do zadań, pozbawione zbędnych formalności;

🔸 Prezentowanie jak największej liczby pomysłów, jeszcze bez oceny możliwości ich zrealizowania;

🔸 Inspirowanie się pomysłami innych i rozwijanie ich.

Burzę mózgów powinno się przeprowadzić w trzech następujących po sobie etapach. Należy rozpocząć od przygotowania się do burzy mózgów, zapoznania z tematem spotkania. Następnie można przejść do sesji pomysłów, podczas której każdy uczestnik dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat przyjętego tematu i rozwiązaniami. Ostatnim etapem burzy mózgów jest ocena pomysłów. To właśnie w tej fazie tworzy się przestrzeń do dyskusji, modyfikowania pomysłów i generowania wspólnych rozwiązań.