Wycena firmy to najprościej ujmując zespół czynności i analiz, których celem jest wycena przedsiębiorstwa, którym jesteśmy zainteresowani lub, w którego działalność jesteśmy zaangażowani.

W poniższej publikacji przedstawię i pomogę Ci zrozumieć, w jaki sposób przeprowadzana jest wycena przedsiębiorstwa. W ramach prowadzonej działalności dostarczam praktyczne narzędzia, dzięki którym wycena firmy przebiegnie sprawnie i dokładnie. W ramach wykonywanych prac dopasowuję model finansowy w excelu do specyfiki biznesu oraz proponuję najbardziej odpowiednią metodę wyceny firmy do celu wyceny. Dzięki prowadzonym przeze mnie uzupełniającym konsultacjom dowiesz się, w jaki sposób korzystać z modelu finansowego w excelu oraz jak krok po kroku powstaje wycena przedsiębiorstwa – metoda DCF (Discounted Cash Flow), metoda porównawczą, oraz w jaki sposób przeprowadzić wycenę startupu, który nie generuje jeszcze przychodów.

Finansowanie  / Wycena przedsiębiorstwa  | Data opublikowania: 12 paź 2020 r. | Data aktualizacji: 9 lis 2022 r.

Przeprowadzę Cię krok po kroku przez etapy wyceny przedsiębiorstwa.

W udostępnionym pliku znajduje się m.in.: prognoza rachunku zysków i start, wycena metodą DCF, sposób oszacowania zapotrzebowania na finansowanie, ocena opłacalności inwestycji, wyliczenie stopy zwrotu z inwestycji  IRR oraz okresu zwrotu z inwestycji. Podstawą do przygotowania powyższych analiz jest prognoza finansowa (prognoza rachunku zysków i strat, bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych biznesu).

Wycena przedsiębiorstwa / startupu może być przeprowadzona przez takie metody jak:

1⃣ Wycena metodą majątkową

2⃣ Wycena metodą dochodową

3⃣ Wycena metodą porównawczą

Poniżej przedstawiłem szczegóły metod wyceny przedsiębiorstwa.

W tym przypadku wycena przedsiębiorstwa jest wyliczana na podstawie szacowanej wartości jego majątku. Zakładamy, że wartość przedsiębiorstwa jest jednoznaczna z wartością netto tego majątku. Wartość netto tutaj stanowi majątek przedsiębiorstwa pomniejszony o sumę jego zobowiązań.

Mogę wyróżnić trzy rodzaje wycen metodą majątkową:

✔ Wycena metodą księgową– przyjmuje się dla przedsiębiorstw, które kontynuują swoja działalność,

✔ Wycena metodą odtworzeniową – przyjmuje się dla przedsiębiorstw, które kontynuują swoja działalność,

✔ Wycena metodą likwidacyjną – stosowana dla przedsiębiorstw, które są lub będą w stanie likwidacji.

Główną zaletą wyboru metod majątkowych podczas wyceny przedsiębiorstw jest łatwość i prostota obliczeń oraz możliwość odwołania się do bilansów, inwentaryzacji czy sprawozdań finansowanych danej firmy. Pozwala to uniknąć subiektywnego podejścia do oceny wartości przedsięwzięcia oraz daje możliwość porównania wartości składników majątkowych przedsiębiorstwa do cen transakcji czy ofert rynkowych porównywalnych produktów, czy usług.

Są one najczęściej stosowanymi metodami do wyceny przedsiębiorstw i według mojej oceny oraz inwestorów z którymi współpracuję, najlepiej odzwierciedlają rzeczywistą wartość firmy. Dotyczy to zarówno startupów, jak też firm o ugruntowanej pozycji na rynku. Wycena przedsiębiorstwa według metod dochodowych wynika ze zdolności biznesu do generowania nadwyżek przepływów pieniężnych w przyszłości. Z perspektywy inwestora wybrana firma jest warta tyle, co wartość przewidywanych nadwyżek finansowych jakie zostaną wypracowane przez dany biznes w kolejnych okres z uwzględnieniem czynnika ryzyka.

Pośród metod dochodowych wyceny przedsiębiorstwa / startupu wyróżniam ich następujące rodzaje:

✔ Wycena metodą zdyskontowanych zysków – czyli suma zdyskontowanych zysków. Tutaj zakłada się, że stopa wzrostu jest stała, a przedsiębiorstwo ma możliwość nieograniczonego czasu funkcjonowania na rynku.

✔ Wycena metodą zdyskontowanych dywidend – czyli suma zdyskontowanych dywidend. Tutaj zakłada się stopę wzrostu dywidend w poszczególnych okresach czasu. Chyba że zdecydujemy się na wykorzystanie uproszczonego modelu wyceny firmy. Wtedy założymy, że stopa wzrostu dywidendy jest stała przy nieskończonej liczbie lat.

✔ Wycena spółki metodą DCF – w tym modelu wycena firmy opera się na zdyskontowanych na dzień przygotowania wyceny przyszłych wolnych przepływów pieniężnych, czyli gotówki jaką wypracuje biznes w kolejnych okresach funkcjonowania na rynku. Podstawą do zrealizowania tego rodzaju wyceny przedsiębiorstwa jest prognoza finansowa firmy / startupu w minimum dwu letnim horyzoncie czasu. W tej metodzie finalna wycena startupu / przedsiębiorstwa jest w dużym stopniu uzależniony od przyjętej stopy dyskonta, która może zostać przyjęta na poziomie oczekiwanej stopy zwrotu, średnioważonego koszt kapitału (WACC – obliczając ten wskaźnik, należy ustalić wagę kapitału własnego i obcego na podstawie ich wartości rynkowych) lub jako stopa składająca się z sumy zmiennych: poziomu inflacji, stopy referencyjnej oraz premii za ryzyko.

Metoda DCF jest najczęściej wykorzystywaną metodą wyceny firmy przez Inwestorów.

W tym wypadku wycena przedsiębiorstwa / startupu przeprowadzana jest na podstawie porównania do wycenionych spółek obecnych na rynku kapitałowym lub tych które udostępniły swoje szczegółowe dane. Na tej podstawie ustalana jest wartość firmy.

Ogólny wzór, który określa wartość przedsiębiorstwa dla metody porównawczej, wygląda następująco:

WP=WE⋅M WP=WE⋅M

gdzie:

WP – wycena przedsiębiorstwa

WE – wielkość ekonomiczna

M – mnożnik

Główną metodą klasyfikacji metod porównawczych jest stosowany rodzaj mnożnika, a całą wycenę należy rozpocząć od wyboru adekwatnych do biznesu spółek notowanych na regulowanym rynku kapitałowym, które będę stanowiły bazę porównawczą.

Najważniejsze zmienne, które są wybierane do porównania to:

Metody porównawcze dają możliwość przeprowadzenia prostszych obliczeń niż metoda DCF. Odwołują się do bieżących wartości rynkowych, a dane potrzebne do wyceny są ogólnodostępne i łatwe do pozyskania. Pozwalają uniknąć subiektywnych prognoz wartości i opierają się na określeniu wyceny przedsiębiorstwa / startupu na podstawie odpowiednich transakcji. Jednak musimy wziąć poprawkę na to, że dostępne dane księgowe są zagrożone manipulacjami, co może fałszować obraz wyceny. Ten sam problem dotyczy subiektywizmu w wyborze wskaźników i wybieranych danych do przeprowadzenia wyceny.

Poznaj elementy składowe, które wymagają uwagi przy przeprowadzaniu wyceny przedsiębiorstwa / startupu.

Mikrootoczenie – czyli wszystkie inne przedsiębiorstwa, które mają powiązania wynikające z działalności konkurencyjnej lub współpracy z firmą. Zachodzi tutaj zjawisko sprzężenia zwrotnego, które jest widoczne np. we wzroście lub spadku cen produktów czy usług, co rzutuje na wartość całego biznesu oraz prognozowane zyski i ryzyko.

Analiza rynku – inaczej oceny sektora rynku, w którym przedsiębiorstwo prowadzi działalność. Jako kryterium warto przyjąć planowany całkowity wzrost wartości sprzedaży uczestników danego sektora. Prowadząc analizę rynku, należy określić obecną wartość sprzedaży oraz potencjał jej wzrostu w kolejnych okresach. Obecna sprzedaż jest wyliczana na podstawie sumy uzyskanej wartości sprzedaży uczestników sektora. Dzięki temu można ocenić stan, w jakim znajduje się rynek w analizowanym momencie. Potencjał rynku może zostać wyznaczony na podstawie analizy poziomu sprzedaży w ostatnich latach, na podstawie której szacowana jest dynamika wzrostu wartości rynku w najbliższej przyszłości. Czynniki, jakie należy dodatkowo uwzględnić to stopień koncentracji uczestników sektora, elastyczność cenowa popytu, dojrzałość, wykorzystanie technologii, przywiązanie konsumentów do marki, obecność wolnych nisz rynkowych, dostęp do sektora oraz wymagania klientów.

Sytuacja finansowa – pomiar wielkości ekonomicznych, które przedstawiają stan majątkowo- kapitałowy, wyniki finansowe oraz sytuację finansową firmy. Analiza finansowa pozwala ocenić obecną kondycję finansową biznesu. Źródłem danych do analizy finansowej stanowi sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa, czyli bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym. Podczas sporządzania analizy finansowej należy szczególną uwagę zwrócić na: dynamikę przychodów, kosztów, wyniku netto oraz dokonać wielopłaszczyznowej analizy rentowności, efektywności gospodarowania majątkiem, płynności finansowej oraz sytuacji majątkowej. Następnym etapem pracy nad wyceną jest prognoza finansowa.

Zasoby materialne – ich analiza wymaga podziału na odpowiednie kryteria, określeniu ich zasobów, stanu, struktury, mocnych stron i zapotrzebowania.

Zasoby niematerialny – w tym przypadku wycena księgowa może znacznie różnić się od wyceny rynkowej, a część aktywów niematerialnych może nawet nie pojawić się w takim zestawieniu. Jednak często stanowią one bardzo mocno o sile i pozycji biznesu. Należą do nich np. patenty, bazy klientów, oprogramowania czy opracowane technologie, odpowiedni dobór dostawców, wykwalifikowany personel, znaki towarowe, nazwy handlowe, czy nawet wartości i kultura danego przedsiębiorstwa.

Marketing – mix – czyli analiza tego, jak przedsiębiorstwo radzi sobie w ujęciu: produkt-cena-dystrybucja-promocja i realizuje zamierzone cele. Kontrolowanie tych czterech elementów pozwala w aktywny sposób dotrzeć do potencjalnych klientów i wpływa na jego pozycję rynkową. Elementy marketingu-mix są ze sobą powiązane i np. zmiana w obszarze ceny produktu może wpłynąć na potrzebę zmiany pozycjonowania produktu i jego promocję oraz kanałów dystrybucji czy formy obsługi klienta.

Modelowanie finansowe – efektem jest prognoza finansowa w excelu zawierająca prognozowany rachunek zysków i start, bilans, rachunek przepływów pieniężnych biznesu wyliczone z wykorzystaniem wskaźników:

• wskaźnik cyklu należności,
• wskaźnik cyklu zapasów,
• wskaźnik cyklu zobowiązań).

Poza wymienionymi elementami wspólnymi dla każdego biznesu, kluczowe jest przedstawienie w modelu finansowym strony przychodowej i kosztowej biznesu oraz zmiennych mających wpływ na ich poziom. Bez wątpienia jest to jedna z bardziej złożonych części wyceny firmy. Ten etap wymaga interdyscyplinarnej wiedzy z zakresu finansów przedsiębiorstw, podatków, analizy wskaźnikowej, controllingu, znajomości złożonych formuł i funkcji excela.

Jeden startup, dwie różne wyceny – jak to możliwe? Najbardziej rekomendowaną i honorowaną metodą wyceny startupu jest metoda DCF, która oblicza wartość startupu na podstawie zdyskontowanej na dzień wyceny gotówki jaka wypracuje startup w kolejnych latach. Oznacza to, że wycena opiera się na prognozowanych wpływach, wydatkach w kolejnych okresach oraz przyjętej stopie dyskonta.

Proszę sobie wyobrazić dwie hipotetyczne sytuacje, gdzie w przypadku:

(A) startup jest rozwijany przez osobę stawiająca pierwsze kroki w biznesie,

(B) osobą rozwijającą startup jest seryjny przedsiębiorca.

Ten sam rynek, ta sama strategia rozwoju, ten sam produkt, a mimo tego prawdopodobieństwo uzyskania zadowalających wyników jest zdecydowanie większe u seryjnego przedsiębiorcy.

Powyższe powoduje, że przygotowywana prognoza finansowa powinna być dostosowana do możliwości, umiejętności, doświadczenia, komplementarności zespołu rozwijającego startup, aby prognozowane wartości były realne do uzyskania w określonym horyzoncie czasu przez zespół.

Z tego względu wykonywane przeze mnie prognozy finansowe są przygotowywane w ścisłej kooperacji z zespołem założycielskim startupu, aby wycena odzwierciedlała w jak największym stopniu wartość startupu i stanowiła podstawę do oceny skuteczności realizacji założonych w prognozie celów.

Metoda 4E | Na podstawie realizacji przeszło 78 wycen firm wypracowałem metodologię przygotowania wyceny przedsiębiorstwa, która umożliwia pozyskanie kapitału średnio o 1,5 miesiąca szybciej od standardowej realizacji wyceny.

Mam nadzieję, że w tej publikacji udało mi się przedstawić w sposób zrozumiały zadanie jakim jest wycena przedsiębiorstwa / startupu. Jaki widać, jest to dość złożone zagadnienie, więc w razie pytań, czy niejasności zachęcam do kontaktu.